آشنایی با انواع گیاهان آکواریومی

گیاهان آکواریومی

گیاهان اکواریومی گیاهانی هستند که در آکواریوم‌ ها برای تزئین و ایجاد یک محیط طبیعی و سالم برای ماهی‌ ها و سایر موجودات آبی رشد می‌کنند. این گیاهان علاوه بر زیبایی و طبیعی‌ تر کردن ظاهر آکواریوم، نقشی حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم آکواریوم دارند. برخی از این گیاهان به جذب مواد زائد از آب، تولید اکسیژن و کاهش دی‌ اکسیدکربن کمک می‌کنند، که همه این عوامل باعث افزایش کیفیت آب و سلامت ماهی‌ ها می‌شود. گیاهان آکواریومی مواد زائد مانند آمونیاک، نیترات و نیتریت را جذب کرده و به این ترتیب کیفیت آب را بهبود می‌بخشند، این گیاهان در فرآیند فتوسنتز، اکسیژن تولید می‌ کنند که برای ماهی‌ ها و سایر موجودات آبزی ضروری است . این گونه گیاهی به ایجاد یک محیط طبیعی‌ تر و استرس کمتر برای ماهی‌ ها کمک می‌ کنند. همچنین می‌ توانند با جذب مواد مغذی از آب، رقابت با جلبک‌ ها را افزایش دهند و در نتیجه از رشد بی‌ رویه جلبک‌ ها جلوگیری کنند.

این گیاهان به نور نیاز دارند تا فرایند فتوسنتز را انجام دهند. بسته به نوع گیاه، میزان و شدت نور مورد نیاز متفاوت است. بیشتر گیاهان اکواریومی دماهای گرمتر را ترجیح می‌دهند، اما دمای آب باید متناسب با نوع گیاه و ماهی‌ های آکواریوم تنظیم شود. برای رشد بهتر این گیاهان، استفاده از کودهای مخصوص گیاهان آکواریومی می‌تواند مفید باشد. این کودها مواد مغذی لازم مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم را تأمین می‌کنند: تعویض منظم آب و حفظ کیفیت آن برای سلامت گیاهان و موجودات آبی ضروری است. برخی ماهی‌ ها مانند ماهی‌ های گیاه‌ خوار ممکن است به گیاهان آسیب برسانند، بنابراین انتخاب ماهی‌ های مناسب و متناسب با گیاهان آکواریومی اهمیت دارد.

انواع گیاهان اکواریومی:

گیاهان اکواریومی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• گیاهان غوطه‌ ور (Aquatic Plants): این گیاهان کاملاً در آب غوطه‌ ور هستند و بیشتر برای تزئین آکواریوم و ایجاد فضای طبیعی به کار می‌روند. این گیاهان به دو دسته تقسیم می‌شوند:
  • گیاهان کف‌ آبی: این گیاهان به‌ طور کامل در زیر آب زندگی می‌کنند.
  • گیاهان سطحی: گیاهانی که ریشه‌ هایشان در آب هستند، اما برگ‌ هایشان در سطح آب قرار دارند.

گیاهان نیمه‌ غوطه‌ ور (Emergent Plants): این گیاهان ریشه‌های خود را در آب نگه می‌دارند، اما برگ‌ها و ساقه‌هایشان بیرون از آب رشد می‌کنند.

شرایط مناسب برای رشد گیاه آکواریومی

برای نگهداری گیاهان آکواریومی، ایجاد شرایط مناسب به منظور رشد سالم و پایدار آن‌ ها بسیار حیاتی است. شرایط محیطی نظیر نور، دما، pH آب، مواد مغذی و ویژگی‌ های فیزیکی آکواریوم باید به دقت تنظیم شوند تا گیاهان بتوانند به خوبی رشد کنند و از فواید آن‌ ها برای اکوسیستم آکواریوم بهره‌ برداری شود.

• نور (Light)

نور یکی از مهم‌ ترین عوامل برای رشد گیاهان است، زیرا گیاهان از طریق فرایند فتوسنتز نور را به انرژی تبدیل می‌کنند.

• مقدار نور: بیشتر گیاهان آکواریومی به نور متوسط تا زیاد نیاز دارند، اما برخی گیاهان مقاوم مانند آنوبیاس و کریپتوکورین در نور کم هم رشد می‌کنند.
• مدت زمان نوردهی: گیاهان به 10 تا 12 ساعت نور در روز نیاز دارند. نور بیش از حد می‌تواند باعث رشد جلبک‌ ها شود، در حالی که نور ناکافی مانع از فتوسنتز و رشد گیاهان می‌شود.
• نوع نور: بهتر است از لامپ‌ های مخصوص آکواریوم که برای گیاهان طراحی شده‌اند (مثل لامپ‌ های فلورسنت T5 یا LED) استفاده کنید. این لامپ‌ ها طیف نور مناسب برای رشد گیاهان را فراهم می‌آورند.

• دما (Temperature)

دما یکی از عواملی است که بر سرعت رشد گیاهان تأثیر دارد. گیاهان آکواریومی معمولاً دماهای گرم را ترجیح می‌دهند.

• محدوده دمایی: برای گیاهان آکواریومی  دمای 22 تا 28 درجه سانتی‌ گراد (72 تا 82 درجه فارنهایت) مناسب است.
• نوسانات دما: نوسانات شدید دما می‌تواند باعث استرس گیاهان و حتی مرگ آن‌ ها شود.

• pH و سختی آب (pH and Water Hardness)

pH و سختی آب بر سلامت گیاهان و فرآیندهای متابولیکی آن‌ ها تأثیر می‌ گذارد.

• pH: بیشتر گیاهان آکواریومی به pH متوسط (6.5 تا 7.5) نیاز دارند. گیاهان مقاوم قادر به تحمل pH کمی اسیدی یا قلیایی هستند، اما گیاهانی که به محیط خاصی نیاز دارند، ممکن است حساس‌ تر باشند.
• سختی آب: سختی آب (GH) برای گیاهان بین 4 تا 10 dGH مناسب است. آب خیلی سخت یا خیلی نرم می‌تواند بر توانایی گیاهان برای جذب مواد مغذی تأثیر بگذارد.

• مواد مغذی (Nutrients)

• گیاهان به مواد مغذی برای رشد و توسعه نیاز دارند، و کمبود هر یک از این مواد می‌ تواند باعث مشکلاتی مانند زرد شدن برگ‌ ها یا توقف رشد شود.
• نیتروژن (N): نیتروژن یک عنصر اصلی برای رشد گیاهان است. این عنصر به شکل نیترات (NO3-) و آمونیوم (NH4+) در آب موجود است.
• فسفر (P): فسفر برای رشد و تقسیم سلولی گیاهان ضروری است.
• پتاسیم (K): پتاسیم به تنظیم فشار اسمزی و فعالیت آنزیم‌ های گیاهی کمک می‌کند.
• کود دهی: برای تأمین این مواد مغذی، می‌توان از کودهای مخصوص گیاهان آکواریومی استفاده کرد. این کودها به صورت مایع یا قرص‌ های زیرآبی موجود هستند.
• کربن (CO2): گیاهان برای فتوسنتز به دی‌اکسید کربن (CO2) نیاز دارند. در آکواریوم‌های گیاهی با تراکم بالا، استفاده از سیستم‌های CO2 یا افزودن CO2 به آب می‌تواند به رشد گیاهان کمک کند.

• جریان آب (Water Flow)

جریان آب در آکواریوم می‌تواند تأثیر زیادی بر رشد گیاهان داشته باشد.

• جریان ملایم: اکثر گیاهان به جریان آب ملایم نیاز دارند تا از آسیب دیدن برگ‌ ها جلوگیری شود. گیاهان در جریان‌ های خیلی قوی ممکن است آسیب ببینند یا ریشه‌ هایشان از خاک جدا شوند.
• تهویه و اکسیژن: گیاهان در جریان آب ملایم بهتر رشد می‌کنند، اما نیاز به اکسیژن دارند. بنابراین، استفاده از پمپ هوا یا فیلتر مناسب برای تأمین اکسیژن مورد نیاز ضروری است.

• فضای کافی برای رشد (Space for Growth)

• فضای کافی برای رشد ریشه‌ ها و ساقه‌ ها به گیاهان کمک می‌کند تا به خوبی رشد کنند.
• فاصله مناسب: در هنگام کاشت گیاهان در آکواریوم، باید توجه داشته باشید که گیاهان فضای کافی برای رشد ریشه‌ ها و ساقه‌ ها داشته باشند. گیاهانی که به رشد گسترده نیاز دارند باید از یکدیگر فاصله کافی داشته باشند.

• تهویه و کیفیت آب (Water Quality)

کیفیت آب، از جمله سطح آمونیاک، نیتریت، نیترات و فسفات، تأثیر زیادی بر رشد گیاهان دارد.

• آب تمیز: برای گیاهان آکواریومی، کیفیت آب بسیار مهم است. آب باید فاقد آمونیاک و نیتریت باشد. برای حفظ کیفیت آب، باید از سیستم فیلتر مناسب استفاده کنید و به طور منظم آب را تعویض کنید.
• سطح نیترات و فسفات: سطح بیش از حد نیترات و فسفات می‌تواند باعث رشد بی‌رویه جلبک‌ ها شود، که این امر مانع از رشد گیاهان خواهد شد.

• کاشت و مراقبت از گیاهان

• کاشت گیاهان: گیاهان باید به درستی کاشته شوند. برای گیاهانی که ریشه دارند، ریشه‌ ها باید به طور عمیق در بستر آکواریوم قرار بگیرند.
• برش و هرس: گیاهان باید به طور منظم هرس شوند تا رشد بهینه و ظاهر زیبای آکواریوم حفظ شود. گیاهانی که به طور زیاد رشد کرده اند، می‌توانند فضای دیگر گیاهان را تنگ کنند
  

  

  ---

  بررسی چند گونه اکواریومی 

 گیاه ماداگاسکار توری شکل madagascariensis Aponogeton  (گیاه توری‌ شکل یا ماداگاسکار توری‌ شکل) یک گیاه آبی جذاب و زیبای آب شیرین است که بومی ماداگاسکار می‌باشد. این گیاه به دلیل برگ‌ های بزرگ و لایه‌ لایه‌ ای که به شکلی توری و زیبا در سطح آب قرار می‌گیرد، به یکی از گیاهان محبوب در آکواریوم‌ های گیاهی تبدیل شده است. این گیاه دارای برگ‌ های بلند و نازک است که شکل توری یا مشبک دارند. برگ‌ ها می‌توانند به طول 30 سانتیمتر یا حتی بیشتر برسند و به صورت افقی در سطح آب شناور شوند. برگ‌ ها به رنگ سبز روشن هستند و الگوی مشبک آن‌ ها ظاهری خاص و جذاب به گیاه می‌دهد. ساقه‌ ها بلند و نازک هستند و در صورت مناسب بودن شرایط رشد، برگ‌ ها به صورت خوشه‌ ای از آن‌ ها بیرون می‌آید. گیاه ماداگاسکار توری‌ شکل به نور متوسط تا زیاد نیاز دارد. اگر نور کافی برای این گیاه فراهم نشود، بر گ ها به خوبی رشد نمی‌کنند و ممکن است گیاه به شکل ضعیف و کوچک باقی بماند. برای حفظ ظاهر زیبا و رشد بهتر، نور باید حداقل 10 ساعت در روز برای این گیاه تأمین شود. pH مناسب برای گیاه Aponogeton madagascariensis  بین 6.5 تا 7.5 است. این گیاه در آب کمی اسیدی تا خنثی بهتر رشد می‌کند. سختی آب (GH) باید متعادل باشد و حدود 4 تا 8  مناسب است. این گیاه برای رشد سالم به مواد مغذی نیاز دارد. استفاده از کودهای مخصوص گیاهان آکواریومی می‌تواند به رشد بهتر گیاه کمک کند. Aponogeton madagascariensis به مقدار زیادی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم نیاز دارد. اگر این مواد مغذی در آب به اندازه کافی موجود نباشند، گیاه ممکن است دچار مشکل شود.

علف مروارید یا Hemianthus micranthemoides یک گیاه آکواریومی محبوب است که به دلیل ظاهر خاص و زیبایش در بسیاری از آکواریوم‌ ها استفاده می‌شود. این گیاه به نام‌ های دیگری مانند “میكرانتهموییدس” یا “مروارید سبز” نیز شناخته می‌شود و بومی مناطق گرمسیری است. گیاه Hemianthus micranthemoides از خانواده Scrophulariaceae است و به دلیل رشد سریع و برگ‌ های ریز و زیبا، به یکی از انتخاب‌ های محبوب در آکواریوم‌های گیاهی تبدیل شده است. این گیاه دارای برگ‌ های ریز، سبز و براق است که به طور متراکم در کنار یکدیگر رشد می‌کنند. به همین دلیل، به گیاه “علف مروارید” نیز شناخته می‌شود، زیرا برگ‌ های ریز و درخشان آن در کنار یکدیگر ظاهر شبیه مروارید دارند. در شرایط مناسب، این گیاه به شکل یک فرش سبز در بستر آکواریوم رشد می‌کند و به زیبایی محیط آکواریوم را تزئین می‌کند. Hemianthus micranthemoides به نور متوسط تا زیاد نیاز دارد. نور کافی برای رشد سالم و تولید برگ‌ های زیبا ضروری است. اگر نور کافی برای گیاه تأمین نشود، رشد آن کند شده و برگ‌ ها ممکن است زرد یا ضعیف شوند. لامپ‌های فلورسنت و LED با طیف نوری مناسب برای گیاهان آکواریومی بهترین گزینه برای تأمین نور این گیاه هستند. این گیاه در دماهای گرمسیری بهتر رشد می‌کند. دمای مناسب برای Hemianthus micranthemoides بین 22 تا 28 درجه سانتی‌گراد (72 تا 82 درجه فارنهایت) است. این گیاه به نوسانات دما حساس است، بنابراین باید دما را در آکواریوم به طور ثابت نگه دارید.  گیاه به pH بین 6.0 تا 7.5 نیاز دارد. به طور کلی، pH کمی اسیدی تا خنثی برای رشد گیاه مناسب است.

Cryptocoryne parva یا کریپتوکوریون پروا یکی از گونه‌ های محبوب خانواده Araceae است که در آکواریوم‌ های گیاهی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه به دلیل ویژگی‌ های خاص خود مانند رشد کند، برگ‌ های کوچک و مقاوم بودن به شرایط مختلف آب، یکی از انتخاب‌ های عالی برای آکواریوم‌ های گیاهی کوچک یا آکواریوم‌ های با فضای محدود است. Cryptocoryne parva دارای برگ‌ های کوچک و براق است که  به رنگ سبز روشن می‌باشند. برگ‌ های این گیاه به طور عمده به صورت عمودی رشد می‌کنند و می‌ توانند طولی در حدود 3 تا 5 سانتیمتر داشته باشند. این ویژگی باعث می‌شود که گیاه به طور کلی به شکل کم‌ ارتفاع و متراکم در آکواریوم رشد کند. گیاه به دلیل برگ‌ های ریز ، ظاهری زیبا و متراکم به آکواریوم می‌ بخشد. Cryptocoryne parva به نور متوسط تا کم نیاز دارد. برخلاف برخی گیاهان دیگر که نیاز به نور زیاد دارند، این گیاه می‌تواند در شرایط نوری پایین‌ تر هم رشد کند. اگر نور خیلی کم باشد، گیاه ممکن است رشد کند داشته باشد، اما اگر نور زیاد باشد، احتمالاً گیاه دچار مشکلاتی مانند رشد جلبک‌ ها خواهد شد. برای حفظ رنگ سبز روشن برگ‌ ها و جلوگیری از رشد جلبک‌ ها، نور متوسط برای این گیاه مناسب است. دمای مناسب برای Cryptocoryne parva بین 22 تا 28 درجه سانتی‌ گراد (72 تا 82 درجه فارنهایت) است. گیاه به دماهای گرمسیری عادت دارد و در این محدوده دمایی به خوبی رشد می‌کند.

نیلوفر آبی سفید (Nymphaea alba) یک گیاه آبی شناور و زیباست که در آب‌ های آرام و کم عمق رشد می‌کند و به عنوان یکی از انواع معروف نیلوفر آبی شناخته می‌شود. این گیاه به دلیل گل‌ های بزرگ و سفید خود که بر روی سطح آب شناور می‌ مانند، بسیار جذاب است و در باغ‌ های آبی و آکواریوم‌ های بزرگ به کار می‌رود. نیلوفر آبی سفید دارای گل‌ های بزرگ و زیبای سفید رنگ است که مرکز گل‌ ها اغلب زرد یا طلایی است. این گل‌ ها در طول روز باز می‌شوند و در شب بسته می‌شوند. برگ‌ های گیاه به رنگ سبز تیره و به شکل دایره‌ ای یا قلبی هستند. این برگ‌ ها روی سطح آب شناور می‌مانند و به طور گسترده‌ای به اطراف پخش می‌شوند.
گیاه می‌تواند به اندازه‌ای بزرگ شود که سطح وسیعی از آب را بپوشاند. نیلوفر آبی سفید به نور متوسط تا زیاد نیاز دارد تا گل‌ ها و برگ‌ های آن به خوبی رشد کنند. نور مستقیم خورشید می‌تواند به این گیاه کمک کند تا رشد و گل‌ دهی بهتری داشته باشد. در آکواریوم‌ ها یا برکه‌ های با نور کم، گل دهی نیلوفر آبی ممکن است کاهش یابد یا اصلاً رخ ندهد. این گیاه به دماهای معتدل تا گرمسیری علاقه دارد. دمای مناسب برای رشد نیلوفر آبی سفید معمولاً بین 20 تا 30 درجه سانتی‌ گراد (68 تا 86 درجه فارنهایت) است. دماهای پایین‌ تر از 20 درجه سانتی‌ گراد می‌تواند باعث کاهش رشد و عدم گل‌دهی گیاه شود.

چمن مارش پنیورت یا Hydrocotyle sibthorpioides، که به نام‌ های مارش پنیورت یا چمن مارش هم شناخته می‌شود، یک گیاه آبی از خانواده Apiaceae است. این گیاه بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است و به طور گسترده‌ای در آکواریوم‌های گیاهی و برکه‌ ها استفاده می‌شود. گیاه Hydrocotyle sibthorpioides به دلیل برگ‌ های کوچک، گرد و با رنگ سبز روشن شناخته می‌شود. برگ‌ ها به شکل دایره‌ای یا نیم‌ دایره‌ای هستند و روی ساقه‌ هایی بلند از سطح بستر یا آب رشد می‌کنند. این گیاه می‌تواند به صورت یک پوشش گیاهی متراکم و فرش مانند در سطح آکواریوم یا برکه رشد کند. برگ‌ ها اغلب شناور هستند و ممکن است در آکواریوم‌ هایی با شرایط مناسب، یک فرش سبز زیبا را تشکیل دهند. Hydrocotyle sibthorpioides به نور متوسط تا زیاد نیاز دارد. نور کافی باعث می‌شود برگ‌ ها سبز و شاداب بمانند و رشد گیاه به خوبی ادامه یابد. نور مستقیم یا روشنایی قوی در آکواریوم‌ها باعث می‌شود گیاه رشد بهتری داشته باشد، اما اگر نور کم باشد، گیاه ممکن است رشد ضعیفی داشته باشد. دمای مناسب برای رشد Hydrocotyle sibthorpioides معمولاً بین 22 تا 28 درجه سانتی‌گراد (72 تا 82 درجه فارنهایت) است. این گیاه به دماهای گرمسیری و معتدل علاقه دارد. دماهای پایین‌ تر از 20 درجه سانتی‌ گراد می‌توانند باعث کاهش رشد گیاه یا آسیب به آن شوند.