معرفی گل شمعی
گل شمعی یا گیاه هویا کارنوسا به خانواده آسکلپیا داسه تعلق دارد که شامل گیاهانی با ویژگی های خاص مانند تولید شیره سفید و گل های پیچیده است. اعضای این خانواده بیشتر به عنوان گیاهان زینتی و گیاهان آپارتمانی پرورش داده می‌شوند و به دلیل گل های خاص و جذابشان شهرت دارند. این گیاهاننیاز به نور غیر مستقیم و محیط مرطوب دارند، که باعث شده محبوبیت خاصی بین علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی داشته باشند.
گل شمعی یا هویا کارنوسا دارای برگ های سبز و ضخیم با بافت براق است که به راحتی نگهداری می‌شود و گل های زیبایی به شکل ستاره های کوچک مومی تولید می‌کند. گل شمعی می‌تواند گل های خوشبو و معطر تولید کند که در فصل تابستان ظاهر می‌شوند. گل شمعی Hoya carnosa بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیای جنوب شرقی، به ویژه کشورهای مانند تایلند، مالزی، و اندونزی است. این گیاه به طور طبیعی در جنگل های مرطوب و نواحی سایه دار رشد می‌کند و به دلیل توانایی در تحمل شرایط مختلف محیطی، در بسیاری از مناطق جهان به عنوان گیاه زینتی پرورش می‌یابد. نام های مرسوم این گیاه گل شمعی، گیاه شمعی، گل هویا، گیاه عسل می باشد.
نور مناسب گل شمعی
گل شمعی به نور غیرمستقیم و ملایم نیاز دارد. این گیاه در مکان هایی که نور مستقیم خورشید نمی‌تابد، مانند کنار پنجره هایی که سایه دارند یا در زیر درختان قرار می‌گیرد، رشد می‌کند. نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث سوختگی برگ ها و آسیب به گیاه شود. بنابراین، مکان های سایه‌دار یا نواحی با نور فلتر شده بهترین گزینه برای رشد گل شمعی هستند. گل شمعی همچنین از نور کم هم می‌تواند به خوبی رشد کند، اما اگر نور کافی نداشته باشد، ممکن است گلدهی کمتری داشته باشد. در نتیجه، داشتن نور غیرمستقیم و کافی به گیاه کمک می‌کند تا به شکل سالم و گلدهی مناسبی رشد کند.
خاک مناسب گل شمعی
خاک مناسب برای گل شمعی باید خواص خاصی داشته باشد تا رشد بهینه و گلدهی خوبی را فراهم کند.گل شمعی به خاکی سبک نیاز دارد که به راحتی آب را عبور دهد اما رطوبت را در خود نگه دارد. خاک های سنگین و آب گیر مانند خاک رس مناسب نیستند، زیرا می‌توانند باعث گندیدگی ریشه شوند. خاک باید بتواند آب اضافی را به خوبی از خود عبور دهد تا ریشه ها دچار پوسیدگی نشوند. استفاده از خاک هایی با ترکیب پیت ماس، پرلیت، و ورمی کولیت می‌تواند به زهکشی کمک کند. گل شمعی به خاک با pH بین 5.5 تا 6.5 (کمی اسیدی) نیاز دارد. اگر pH خاک خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، گیاه به درستی رشد نخواهد کرد.گل شمعی به مواد مغذی کافی نیاز دارد تا بتواند به خوبی رشد کرده و گلدهی داشته باشد. استفاده از کمپوست یا کودهای ارگانیک می‌تواند به غنی سازی خاک کمک کند.
آبیاری مناسب گل شمعی
آبیاری گل شمعی باید به‌گونه‌ای باشد که رطوبت لازم برای گیاه تأمین شود، اما از غرقاب شدن خاک جلوگیری شود. گل شمعی به رطوبت نیاز دارد، اما خاک نباید همیشه خیس باشد. بهتر است زمانی که سطح خاک کمی خشک شد، گیاه را آبیاری کنید. خاک باید همیشه مرطوب باشد، ولی غرقاب نشود. برای جلوگیری از خشک شدن ریشه ها، باید آبیاری به طور عمقی انجام شود. این کار باعث می‌شود ریشه ها به طور یکنواخت از رطوبت برخوردار شوند.حتماً اطمینان حاصل کنید که زیر گلدان زهکشی مناسبی وجود داشته باشد تا آب اضافی به راحتی خارج شود و از پوسیدگی ریشه ها جلوگیری شود. بهترین زمان برای آبیاری گل شمعی صبح زود یا عصر است، چرا که در این زمان ها تبخیر آب کمتر است و رطوبت برای گیاه بیشتر حفظ می‌شود. گل شمعی به رطوبت بالا نیاز دارد. در صورت خشک بودن هوا (مثلاً در زمستان یا در محیط‌های خشک)، می‌توانید رطوبت اطراف گیاه را با استفاده از اسپری آب یا قرار دادن گلدان روی سینی پر از سنگ ریزه های مرطوب افزایش دهید.
دما و رطوبت مناسب گل شمعی
گل شمعی به دما و رطوبت خاصی نیاز دارد تا به طور سالم رشد کرده و گل بدهد.
- دما:
دماهای ایده‌آل: گل شمعی در دماهای معتدل رشد می‌کند. دمای مناسب برای این گیاه بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سلسیوس (۶۴ تا ۷۵ درجه فارنهایت) است.
حداقل دما: گل شمعی به سرمای شدید حساس است و دمای پایین تر از ۱۰ درجه سلسیوس (۵۰ درجه فارنهایت) می‌تواند باعث آسیب به گیاه شود.
حداکثر دما: این گیاه نیز در دماهای بالای ۳۰ درجه سلسیوس (۸۶ درجه فارنهایت) دچار استرس می‌شود، بنابراین بهتر است گیاه در دماهای بسیار گرم نگهداری نشود. - رطوبت:
رطوبت بالا: گل شمعی به رطوبت بالا و محیط مرطوب علاقه دارد. برای بهترین رشد، رطوبت محیط باید حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد باشد.
افزایش رطوبت: اگر هوای خانه خشک است، می‌توانید با استفاده از روش‌هایی مانند اسپری کردن آب روی برگ‌ها، قرار دادن گلدان روی سینی پر از سنگ‌ریزه‌های مرطوب، یا استفاده از رطوبت‌ساز، رطوبت محیط را افزایش دهید.
مراقبت در هوای خشک: در فصل‌های خشک و گرم، رطوبت کم می‌تواند باعث پژمردگی برگ ها و گل ها شود، پس توجه به رطوبت محیط بسیار مهم است.
کود دهی و هرس کردن گل شمعی
- کوددهی گل شمعی
کوددهی یکی از جنبه های مهم نگهداری گل شمعی است تا گیاه به‌طور سالم رشد کند و گلدهی مناسبی داشته باشد. برای گل شمعی بهتر است از کودهای متعادل و ارگانیک استفاده کنید که حاوی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) به نسبت متوازن باشند. یک نمونه کود با نسبت ۱۰-۱۰-۱۰ یا ۱۴-۱۴-۱۴ می‌تواند مناسب باشد. کودهای مایع بهترین انتخاب برای گل شمعی هستند زیرا به راحتی در آب حل شده و جذب گیاه می‌شوند. گل شمعی باید در فصل رشد (بهار و تابستان) به‌طور منظم کوددهی شود. این گیاه در این فصل‌ها فعال‌تر است و به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد. هر ۲ هفته یکبار برای کوددهی کافی است. در فصل های پاییز و زمستان که رشد گیاه کاهش می‌یابد، می‌توانید کوددهی را کاهش داده یا قطع کنید.کوددهی زیاد می‌تواند باعث رشد بیش از حد برگ ها و کمبود گلدهی شود. بنابراین باید به میزان توصیه شده از کود توجه کنید. کودهای فسفر بالا(برای تقویت گلدهی) در زمان هایی که گیاه به گلدهی نزدیک می‌شود، مفید خواهند بود.
- هرس گل شمعی
هرس مناسب به گیاه کمک می‌کند تا رشد بهتری داشته باشد و گلدهی بیشتری داشته باشد. برای تشویق به گلدهی بیشتر و جلوگیری از ضعیف شدن گیاه، بهتر است گل های مرده یا پژمرده را به طور مرتب از گیاه جدا کنید. این کار از مصرف بی مورد انرژی گیاه برای نگهداری گل های غیرضروری جلوگیری می‌کند. اگر گیاه به‌طور ناخواسته رشد زیادی کرده و شکل نامنظمی پیدا کرده است، می‌توانید شاخه های بلند و زاید را هرس کنید.
هرس به طور منظم به گیاه کمک می‌کند تا شکل متراکم و پرپشتی داشته باشد. هر گاه متوجه شاخه های آسیب دیده یا خشک شده شدید، باید آن ها را به طور کامل هرس کنید تا از گسترش بیماری ها جلوگیری شود. بهترین زمان برای هرس گل شمعی قبل از شروع فصل رشد (اوایل بهار) است تا گیاه در فصل رشد به‌طور جدید و سالم رشد کند. همچنین می‌توانید در طول فصل رشد، شاخه های زائد را هرس کنید، اما هرس سنگین باید در فصل استراحت گیاه (پاییز یا زمستان) انجام نشود.
بیماری و آفات گل شمعی
گل شمعی ممکن است به چندین بیماری و آفات دچار شود که می‌توانند بر سلامت گیاه تأثیر بگذارند.
- بیماری ها
- پوسیدگی ریشه (Root Rot):
علائم: برگ‌های گیاه زرد می‌شوند، برگ‌ها پژمرده و قهوه‌ای می‌شوند، و گیاه به‌طور کلی ضعیف به نظر می‌رسد.
علت: این بیماری به‌طور معمول به علت آبیاری زیاد و خاک غرقاب شده رخ می‌دهد. همچنین، زهکشی ضعیف در گلدان می‌تواند زمینه‌ساز این بیماری باشد.
درمان: برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه، باید از آبیاری زیاد پرهیز کرده و از خاک با زهکشی خوب استفاده کنید. اگر گیاه دچار پوسیدگی ریشه شده است، باید ریشه های آلوده را برش دهید و گیاه را در خاک تازه و دارای زهکشی مناسب بکارید. - پوسیدگی برگ (Leaf Spot):
علائم: لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه با حاشیه‌های زرد روی برگ‌ها ظاهر می‌شود.
علت: این بیماری به‌دلیل آبیاری زیاد و رطوبت بالا یا تماس برگ ها با آب آلوده رخ می‌دهد.
درمان: برگ های آلوده را بردارید و از آبیاری روی برگ ها اجتناب کنید. همچنین می‌توانید از قارچ‌کش های مناسب برای درمان استفاده کنید. - آنتراکنوز (Anthracnose):
علائم: زخم‌های قهوه‌ای یا سیاه که به‌تدریج گسترش می‌یابند و می‌توانند به ساقه‌ها و برگ‌ها آسیب برسانند.
علت: این بیماری قارچی در شرایط رطوبت بالا و دمای گرم رخ می‌دهد.
درمان: از قارچ کش‌های خاص برای درمان استفاده کنید و گیاه را در مکانی با تهویه خوب و زهکشی مناسب قرار دهید. - آفات
- مگس سفید (Whiteflies):
علائم: برگ‌ها پژمرده و زرد می‌شوند و حشرات کوچک سفید رنگ زیر برگ ها دیده می‌شوند.
درمان: استفاده از سموم حشره‌کش یا محلول های طبیعی مانند روغن درخت چای یا صابون حشره کش برای کنترل این آفت مفید است. همچنین، کنترل آفات به کمک روش های طبیعی مانند استفاده از حشرات مفید می‌تواند مؤثر باشد. - شته‌ها (Aphids):
علائم: برگ‌ها و جوانه‌ها به‌طور غیرطبیعی خمیده می‌شوند و روی آن‌ها لایه‌ای چسبناک ظاهر می‌شود.
درمان: برای کنترل شته‌ها می‌توانید از اسپری صابون حشره‌کش یا محلول آب و صابون استفاده کنید. همچنین، حشرات مفیدی مانند کفشدوزک‌ها می‌توانند شته‌ها را کنترل کنند. - عنکبوت‌های قرمز (Spider Mites)
علائم: برگ ها به طور کلی زرد شده و یک شبکه نازک و تار مانند روی برگ ها ظاهر می‌شود.
درمان: اسپری آب به برگ ها برای کاهش تعداد عنکبوت ها و استفاده از کنه کش ها می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، افزایش رطوبت محیط می‌تواند از شیوع این آفات جلوگیری کند.
